pro thalamis celebrant silvas aliisque timendi
dente premunt domito Cybeleia frena leones.
hos tu, care mihi, cumque his genus omne ferarum, 705
quod non terga fugae, sed pugnae pectora praebet,
effuge, ne virtus tua sit damnosa duobus!"
'Illa quidem monuit iunctisque per aera cycnis
carpit iter, sed stat monitis contraria virtus.
forte suem latebris vestigia certa secuti 710
excivere canes, silvisque exire parantem
fixerat obliquo iuvenis Cinyreius ictu:
protinus excussit pando venabula rostro
sanguine tincta suo trepidumque et tuta petentem
trux aper insequitur totosque sub inguine dentes 715
abdidit et fulva moribundum stravit harena.
vecta levi curru medias Cytherea per auras
Cypron olorinis nondum pervenerat alis:
agnovit longe gemitum morientis et albas
flexit aves illuc, utque aethere vidit ab alto 720
exanimem inque suo iactantem sanguine corpus,
desiluit pariterque sinum pariterque capillos
rupit et indignis percussit pectora palmis
questaque cum fatis "at non tamen omnia vestri
iuris erunt" dixit. "luctus monimenta manebunt 725
semper, Adoni, mei, repetitaque mortis imago
annua plangoris peraget simulamina nostri;
at cruor in florem mutabitur. an tibi quondam
femineos artus in olentes vertere mentas,
Persephone, licuit: nobis Cinyreius heros 730
invidiae mutatus erit?" sic fata cruorem
nectare odorato sparsit, qui tinctus ab illo
intumuit sic, ut fulvo perlucida caeno
surgere bulla solet, nec plena longior hora
facta mora est, cum flos de sanguine concolor ortus, 735
qualem, quae lento celant sub cortice granum,
punica ferre solent; brevis est tamen usus in illo;
namque male haerentem et nimia levitate caducum
excutiunt idem, qui praestant nomina, venti.'
dente premunt domito Cybeleia frena leones.
hos tu, care mihi, cumque his genus omne ferarum, 705
quod non terga fugae, sed pugnae pectora praebet,
effuge, ne virtus tua sit damnosa duobus!"
'Illa quidem monuit iunctisque per aera cycnis
carpit iter, sed stat monitis contraria virtus.
forte suem latebris vestigia certa secuti 710
excivere canes, silvisque exire parantem
fixerat obliquo iuvenis Cinyreius ictu:
protinus excussit pando venabula rostro
sanguine tincta suo trepidumque et tuta petentem
trux aper insequitur totosque sub inguine dentes 715
abdidit et fulva moribundum stravit harena.
vecta levi curru medias Cytherea per auras
Cypron olorinis nondum pervenerat alis:
agnovit longe gemitum morientis et albas
flexit aves illuc, utque aethere vidit ab alto 720
exanimem inque suo iactantem sanguine corpus,
desiluit pariterque sinum pariterque capillos
rupit et indignis percussit pectora palmis
questaque cum fatis "at non tamen omnia vestri
iuris erunt" dixit. "luctus monimenta manebunt 725
semper, Adoni, mei, repetitaque mortis imago
annua plangoris peraget simulamina nostri;
at cruor in florem mutabitur. an tibi quondam
femineos artus in olentes vertere mentas,
Persephone, licuit: nobis Cinyreius heros 730
invidiae mutatus erit?" sic fata cruorem
nectare odorato sparsit, qui tinctus ab illo
intumuit sic, ut fulvo perlucida caeno
surgere bulla solet, nec plena longior hora
facta mora est, cum flos de sanguine concolor ortus, 735
qualem, quae lento celant sub cortice granum,
punica ferre solent; brevis est tamen usus in illo;
namque male haerentem et nimia levitate caducum
excutiunt idem, qui praestant nomina, venti.'
732: tinctus Housman; tractus M; tactus Tarrant OCT
Vocabulary and Notes:
703: thalamus, thamalī N, M: bedroom, marriage
704: frenum, frenī N,N: bridle, harness, bit
Cybeleia: Cybele, the "Magna Mater" (Great Mother), transformed two lovers into rabid lions after they defaced her temple. This can be translated as "their master Cybele"
705: fera, ferae N, F: wild beast, animal
care mihi: literally translated as "dear to me" but can also be interpreted as "my beloved"
707: damnosus, a, um ADJ: detrimental
ne virtus...duobus: what kind of subjunctive is this?
708: cyncus, -ī, M: swan
709: contrarius, a, um ADJ: opposite → describing virtus
710: latebra, latebrae N, F: cave, hiding place
713: protinus ADV: immediately
pandus, a, um ADJ: curved
venabulum, venabuli N,N: hunting spear
714: sanguine tincta describes venabula
715: trux, trucis ADJ: savage; describing the boar
inguen, inguinis N,N: groin, sexual organs
716: fulvus, a, um ADJ: tawny, yellow
717: Cytherea is another name for Venus
718: olorinus, a, um ADJ: belonging to swans
ala, alae N, F: wing
Cypron...alis: literally "she had not arrived at Cyprus by the wings of her swans"
719: gemitus, gemitus M: groan
morientis: "of the dying boy"
721: exanimis, is, e ADJ: dead
722: pariterque...pariterque: "both ___ and ___ equally"
723: notice the 'p' alliteration in "percussit pectora palmis"
724: queror, queri, questus sum: complain, protest
725: monimentum, ī: monument
727: notice the golden line here
729: notice the use of an apostrophe here, Venus addresses Persephone who is not in this story.
this line is also an indirect statement
730: Cinyreius: the patronymic for Adonis
731: invidia, ae N,F: hatred, jealousy
733: intumesco, intumescere, intumui: to swell up
perlucidus, a, um ADJ: transparent
caenum, ī N,N: mud, filth
734: bulla, ae N,F: bubble
736: cortex, corticis, N: hard skin, shell
granum, ī, N,N: seed
738: nimius, a, um: excessive, too great